İlişkilerde Sınırlar Neden Önemlidir?
Sağlıklı bir ilişki sürdürebilmek ve o ilişki içinde huzurlu ve mutlu olabilmek için birçok önemli faktör rol oynar. Bu faktörlerden biri, ilişkilerimizde belirlediğimiz sınırlarımızdır. Sağlıklı sınırlar çekebilmek, kişinin hem kendi benliğine hem de ilişki içinde olduğu kişinin alanına özen göstermesi demektir.
Sınırlar sayesinde kendimizi karşımızdaki kişiye daha iyi tanıtır ve onu da aynı şekilde daha iyi tanırız. Ne sevdiğimizi, neyi sevmediğimizi, neleri istediğimizi ve istemediğimizi, nelerin bizim için sorun olduğunu, hangi durumların bizim için kabul edilemez olduğunu ve farklı durumlara nasıl tepki vereceğimizi sınırlarımızla gösteririz. Aynı zamanda, değerlerimizi de bu sınırlar aracılığıyla ifade ederiz. Bazen karşımızdaki kişiyi kırma, ilişkimizi kaybetme, çatışmadan kaçınma veya “bencil” görünmek istememe adına çizgimizin aşıldığını paylaşmaktan çekiniriz. Ancak doğru sınırlar koyamadığımızda manipüle veya mağdur edilme ihtimalimiz artar, öz değerimiz düşer.
“Hayır” Diyebilmek
Sağlıklı “hayır”lar sağlıklı sınırlar için oldukça önemlidir. İstemediğimiz durumlar için ihtiyaçlarımızı gözeterek uygun zamanlarda “hayır” demeyi öğrenmek kendi ihtiyaçlarımıza ve haklarımıza sahip çıkmamızı sağlar, yaşamımızı daha doyurucu hale getirir.
Birisi bizden yapmayı istemediğimiz bir şey rica ettiğinde “Eğer şimdi hayır dersem onu kırarım ve bunu istemem, bu yüzden istenileni yapacağım” diye düşünebiliriz. Ancak hem kendimizin hem karşımızdaki kişinin haklarına ve isteklerine saygı duyarak sınır koymak mümkün. Örneğin, bir yandan başkalarına yardımcı olmak bir yandan da bizi aşan ya da canımızın yapmak istemediği bir iş için “Üzgünüm ama şu anda bu işle ilgilenemem; kendi sağlığımı ve ihtiyaçlarımı da göz önünde bulundurmam gerekiyor” diyebiliriz. Burada asıl önemli olan, kendimize iyi gelmeden başkalarına da fayda sağlayamayacak oluşumuzdur.
Kişilerarası ilişkilerde temel duygusal ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için sınırlar bir zemin oluşturur. İlişkilerimizde sağlıklı sınırlar çekip bu sınırları korumak, hem kendi duygusal sağlığımızı hem de ilişkilerimizin kalitesini artırır.
İlişkilerimizde Sağlıklı Sınırlar Çekip Bunları Nasıl Koruyabiliriz?
- Kendi ihtiyaçlarımızı ve sınırlarımızı anlamak onları ifade etmenin ilk adımı. Bize iyi gelmediğini gözlemlediğimiz süreç ve davranışları gözden geçirmek.
- Önceki ilişkilerinizi (iş, romantik, aile…) sorgulamak. Önceki ilişkilerinize baktığınızda, size huzur ve mutluluk veren şeyler nelerdi? Sevildiğinizi ve saygı gördüğünüzü hissettiren unsurlar nelerdi? Aynı şekilde, sizi rahatsız eden, mutsuz eden veya sevgi eksikliği hissettiren durumlar neydi? Eskiden kabul ettiğiniz hangi davranışlara şimdi “hayır” demek isterdiniz?
- Rahatsızlık duyduğunuz durumları açıkça ifade etmek.
- Haklarımızın ve ihtiyaçlarımızın ihlal edildiğinde veya istemediğimiz şeyler söz konusu olduğunda “Hayır” cevabını vermek.
- Kendi ihtiyaçlarımız, sorumluluklarımız ve zamanımızı önceliklendirmek.
- İhtiyaç ve taleplerimizi karşımızdaki kişiye açıkça ve doğrudan iletmek.
- Bunları yaparken suçlu hissetmemek.
- Herkesle hemfikir olma zorunluluğunda hissetmemek.
- Yapabileceğimizden fazlasını üstlenmemek.
- Gerekli olduğu takdirde psikolojik bir destek almaktan çekinmemek.
Uzman Psikolog Öykü Yıldız
